Konferencja odbyła się w dniach 17 – 19 kwietnia 2002 roku w Popowie nad Bugiem. Została zorganizowania tak, jak trzy poprzednie (I – w 1994 roku, por. „Drogownictwo”, nr 9/1994, II – w 1996 roku i III – w 1999 roku, por. „Inżynieria i Budownictwo” nr 10/1996 i nr 9/1999) przez Instytut Dróg i Mostów Politechniki Warszawskiej oraz Oddział Warszawski Związku Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej, czyli środowisko mostowców warszawskich. W środowisku tym działa wielu uczniów i współpracowników zmarłego w 1974 roku Profesora Zbigniewa Wasiutyńskiego, wybitnego uczonego, inżyniera i humanisty, któremu tematyka konferencji byłaby szczególnie bliska. Dlatego konferencje, będące już spotkaniami cyklicznymi, mogą być uważane za swoistą kontynuację Jego dzieła.
W skład Komitetu Organizacyjnego oraz Komisji Wydawniczej konferencji wchodzili: prof. Wojciech Radomski (przewodniczący), inż. Dariusz Słotwiński (wiceprzewodniczący), dr inż. Janusz Rymsza (wiceprzewodniczący), dr inż. Thakaa Al-Khafaji(sekretarz), dr inż. Bogusław Obiegałka (skarbnik), mgr inż. Grażyna Borończyk-Płaska, dr inż. Grażyna Łagoda, Elżbieta Makowska, mgr inż. Andrzej Radoszewski, Larysa Sałek, dr inż. Andrzej Stańczyk, dr inż. Wojciech Trochymiak, mgr inż. Janusz Wiśniewski i prof. Henryk Zobel.
Komitet Naukowy konferencji działał w następujących składzie profesorów: Jan Biliszczuk, Andrzej Marek Brandt, Andrzej Buchner(architekt), Roman Ciesielski, Zbigniew Cywiński, Henryk Czudek (przewodniczący), Kazimierz Flaga, Kazimierz Furtak, Józef Głomb, Jan Kmita, Zbigniew Parandowski (architekt), Wojciech Radomski, Mieczysław Rybak, Andrzej Ryżyński, Witold Wołowicki i Henryk Zobel.
W konferencji uczestniczyło blisko 180 osób, reprezentujących wyższe uczelnie techniczne, instytuty badawcze oraz biura projektów, przedsiębiorstwa wykonawcze i handlowe związane z mostownictwem, służby utrzymaniowe i jednostki administracji drogowej z całego kraju. Na podkreślenie zasługuje stosunkowo duży udział architektów i urbanistów – stanowili oni około 10% uczestników, a 7 spośród 29 referatów zamieszczonych w księdze konferencyjnej zostało opracowanych przez przedstawicieli tego właśnie środowiska. Jeden referat został opracowany przez autorów działających w USA i będących już stałymi uczestnikami konferencji, jeden – przez polsko-serbski zespół autorski oraz jeden – przez zespół polsko-szwedzki).
Podczas uroczystości otwarcia konferencji przemówienia wygłosili jej goście: Senator Rzeczypospolitej Polskiej, Jerzy Suchański, będący Wiceprzewodniczącym Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury oraz Włodzimierz Bilski, reprezentujący Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad oraz jej Dyrektora Generalnego, Tadeusza Suwarę. Głos zabrał też przewodniczący Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN, prof. Andrzej Marek Brandt
W godzinach wieczornych, podczas uroczystego bankietu, przemawiali Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Infrastruktury, Mieczysław Muszyński oraz Dziekan Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej, prof. Wojciech Żółtowski, którzy nie mogli uczestniczyć w otwarciu konferencji.
Szczególnym akcentem tegorocznej konferencji była rozpoczynająca ją Sesja Jubileuszowa, poświęcona uczczeniu 70-tej rocznicy urodzin prof. dr hab. inż. Henryka Czudka, jednego z najwybitniejszych polskich mostowców, mającego bardzo bogaty dorobek naukowy i inżynierski, projektanta lub współprojektanta, a także konsultanta, wielu realizacji obiektów mostowych, w tym także przez Wisłę w Warszawie. Z tej okazji została wydana specjalna książeczka dokumentująca życie, działalność i osiągnięcia Jubilata. Wielu przedstawicieli świata akademickiego i technicznego z całego kraju, związanych przede wszystkim z mostownictwem, złożyło Profesorowi życzenia i listy gratulacyjne. Wzruszony Jubilat w swym bezpośrednim i bardzo osobistym przemówieniu podziękował wszystkim tym, którzy kierowali jego drogą życiową i zawodową oraz tym, którzy dali dowód swej życzliwej pamięci, uczestnicząc w zorganizowanej na jego cześć uroczystości.
Dwudniowe obrady konferencji odbyły się w pięciu sesjach, podczas których wygłoszono 25 referatów spośród 29 umieszczonych w księdze konferencyjnej (4 referaty nie mogły być zaprezentowane z przyczyn losowych) oraz przeprowadzono dyskusję.
Sesja I, której przewodniczyli prof. Roman Ciesielski oraz Prezes firmy „Dromex”, Dariusz Słotwiński, poświęcona była zagadnieniom ogólnym. Zaprezentowano na niej 5 referatów, w których poruszono aspekty etyczne (Zbigniew Cywiński) i historyczne estetyki mostów (Grażyna Łagoda oraz Mieczysław Rybak), przedstawiono zasady kształtowania form mostów (Józef Głomb) oraz omówiono rolę konkursów jako czynnika stymulującego rozwój mostownictwa (Jan Biliszczuk).
Obradom sesji II przewodniczyli prof. Zbigniew Parandowski oraz Przewodniczący Oddziału Warszawskiego Związku Mostowców, dr inż. Janusz Rymsza. Sesja ta dotyczyła obiektów zabytkowych. Wygłoszono podczas niej 5 referatów, w których przedstawiono problematykę architektury mostów w wykładach na Politechnice Lwowskiej na przełomie wieków XIX i XX (Roman Ciesielski), ochronę historycznego krajobrazu w przebudowie jednej z ulic Wrocławia (Jerzy Onysyk i Jacek Szczepański), sprawdzenie statycznego i dynamicznego zachowania wielkich mostów kamiennych przez Prut (Roman Ciesielski i Joanna Dulińska), detale architektoniczne starych mostów wrocławskich (Czesław Machelski i Mariusz Szechiński) oraz wizerunki mostów na znaczkach pocztowych (Roman Ciesielski).
Tematyka sesji III, prowadzonej przez prof. Kazimierza Flagę i Prezesa warszawskiego „Transprojektu”, mgr inż. Marka Mistewicza, dotyczyła kształtowania przepraw mostowych. Wygłoszono podczas niej 6 referatów, w których przedstawiono problematykę ochrony krajobrazowej i oceny oddziaływań na środowisko Trasy Kwiatkowskiego w Gdyni (dr inż. arch. Aleksandra Sas-Bojarska), aspekty krajobrazowe przepraw mostowych w Warszawie
(Janusz Skalski), dynamikę percepcji obiektów drogowych przez kierowców (Lidia Żakowska), rolę kładek dla pieszych w promocji otaczającego je terenu (Jan Biliszczuk, Czesław Machelski, Jerzy Onysyk, Mieczysław Węgrzyniak i Przemysław Prabucki), aspekty architektoniczne i estetyczne ukształtowania nowego mostu przez Wisłę w Płocku (Nikola Hajdin, Bratislav Sitpanić, Józef Krawczyk i Wojciech Trochymiak) oraz odbiór estetyczny wiaduktów nad autostradami w opinii społecznej (Grażyna Łagoda i Wojciech Radomski). W ramach tej sesji prelekcję na temat „Mosty w malarstwie” przedstawili inżynierowie-mostowcy: Jadwiga Wrzesińskai Andrzej Marecki. Opracowali one swe wystąpienie także w formie oddzielnej, starannie wydanej broszurki, która dołączona była do materiałów konferencyjnych.
Sesja IV, kierowana przez prof. Zbigniewa Cywińskiego i Prezesa firmy „Mosty – Łódź”, Zygmunta Patera, zatytułowana była „Projektowanie i budowa mostów i ich otoczenia”. Wygłoszono na niej 5 referatów, których tematyka dotyczyła problematyki współpracy projektantów mostów z przedstawicielami społeczności lokalnych (Tomasz P. Piotrowski i J. Jędruszuk, USA), roli estetyki w wyborze wariantu mostu przez San w Radymnie (Tomasz Siwowski i Krzysztof Żółtowski), estetyki obiektów mostowych z blach falistych (Jan Vaslestad, Leszek Janusz i Barbara Bednarek), aspektów estetycznych mostów sprężonych cięgnami o dużych mimośrodach (Wojciech Trochymiak) oraz kładek z pomostami podwieszonymi (Krzysztof Żółtowski).
Sesja V, której przewodniczyli prof Józef Głomb i Prezes Kieleckiego Przedsiębiorstwa Robót Mostowych, Julian Kołosowski, poświęcona była estetycznym aspektom rekonstrukcji, modernizacji i detali mostów. Sesję rozpoczął krótki pokaz impresji fotograficznych Bernadetty Szczepańskiej z budowy mostu podwieszonego w Gdańsku, po czym wygłoszono 4 referaty. Dotyczyły one roli estetyki w modernizacji obiektów mostowych (Grażyna i Marek Łagodowie), wpływu detali i ornamentyki na indywidualizację rozwiązań obiektów mostowych (Beata Makowska), przebudowy balustrad starych mostów (Janusz Hołowaty) oraz zagadnień estetycznych na przykładach remontu mostów na Lubelszczyźnie (Wiesław Pomykała i Joanna Osiak).
Integralną część każdej z sesji stanowiła dyskusja nad wygłoszonymi referatami. Była ona wyjątkowo ożywiona, co świadczy o dużym zainteresowaniu uczestników przedmiotem obrad.
Jak wynika z przytoczonej tematyki wystąpień, dążeniem Komitetu Naukowego konferencji nie było ukierunkowanie jej na jakiś wybrany problem główny (jak w przypadku II Konferencji o tematyce skupionej na obiektach autostradowych). Chodziło raczej o to, aby świadoma dowolność wyboru zagadnień przez autorów referatów oddawała rzeczywistą rolę przypisywana estetyce w praktyce projektowania i realizowania obiektów mostowych. Nadesłane referaty można było jednak stosunkowo łatwo podzielić na grupy tematyczne, odpowiadające tytułom pięciu sesji konferencyjnych.
W stosunkowo krótkiej nocie informacyjnej nie ma miejsca na bardziej dokładne przedstawienie referatów. To zrozumiałe. Zachęcam jednak, bo naprawdę warto, do zapoznania się z ich tekstami w księdze konferencyjnej, dostępnej w różnych bibliotekach. Można jeszcze zakupić w Instytucie Dróg i Mostów Politechniki Warszawskiej.
Konferencję zwieńczyła dyskusja generalna moderowana przez prof. Romana Ciesielskiego i prof. Zbigniewa Parandowskiego. Poruszono w niej wiele bardzo ważnych zagadnień dotyczących roli estetyki w mostownictwie. Jednym z najbardziej istotnych była zainspirowana wystąpieniem dr inż. Janusza Rymszy sprawa kosztów ostatnich realizacji mostowych w Polsce, które – w kilku przynajmniej przypadkach – są szczególnie wysokie. Dążenie do oryginalności za wszelką cenę nie zawsze prowadzi do rozwiązań wzbudzających pozytywne odczucia estetyczne, a niemal zawsze powoduje wyraźne zwiększenie kosztów. Estetyka mostów jeszcze raz okazała się problemem wieloaspektowym, mającym swe odniesienia społeczne i ekonomiczne, a nie tylko czysto techniczne.
Konferencja nie mogłaby się odbyć, gdyby nie pomoc jej sponsorów, w łącznej liczbie 23. Wszyscy oni są wymienieni w księdze konferencyjnej i zasługują na głęboką wdzięczność organizatorów konferencji i jej uczestników.
Na szczególne podziękowania zasługuje firma „Dromex” S.A., reprezentowana w Komitecie Organizacyjnym i Komisji Wydawniczej przez Prezesa Dariusza Słotwińskiego i Dyrektora Andrzeja Radoszewskiego oraz Panie Elżbietę Makowską i Larysę Sałek. Dzięki tej firmie księga z referatami mogła ukazać się w formie odpowiedniej do tematyki konferencji (chwała „Dromexowi” już po raz czwarty !).
Oddzielne podziękowanie trzeba też złożyć firmie „Mostostal Warszawa” S.A. – głównemu sponsorowi książeczki, wydanej w związku z Jubileuszem prof. Henryka Czudka.
Kilkanaście firm – dobrodziejów konferencji – miało stanowiska wystawiennicze, w których prezentowało swe osiągnięcia. Duża liczba odwiedzających te stanowiska świadczyła o żywym zainteresowaniu uczestników konferencji działalnością tych firm.
Miłym wydarzeniem dla uczestników konferencji był entuzjastycznie przyjęty koncert znanego kwartetu smyczkowego MozArt- świetnych instrumentalistów i zarazem ludzi o dużym poczuciu humoru w dobrym stylu.
Atrakcją konferencji była też wystawa znaczków pocztowych z wizerunkami mostów, będąca częścią kolekcji prof. Romana Ciesielskiego.
Podziękowania i wyrazy uznania wielu uczestników konferencji skierowane do organizatorów świadczą, ze była ona udana i że jest potrzebna. Podkreślano też jej miłą, życzliwą atmosferę. Słowa te, to największa nagroda za poniesione trudy przy przygotowaniu tego jedynego, jak dotychczas, forum wymiany myśli między mostowcami, architektami oraz przedstawicielami świata humanistyki i życia gospodarczego. Spotkania te dobrze służą rozwojowi mostownictwa w Polsce.
Dlatego już dziś serdecznie zapraszam na V Krajową Konferencję „Estetyka mostów”, która planowana jest na kwiecień 2005 roku.